10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 3.Yazılı Çöz

10.Sınıf Edebiyat 1.Dönem 3.Yazılısı

1.             Türk lehçeleriyle ilgili aşağıdaki değerlendir­me­lerden hangisi doğru değildir?

A)    XI. yüzyıldan sonra Oğuzca Anadolu, Azer­beycan, İran'da geniş bir alana yayılır.

B)    Oğuzca ilk ürünlerini on üçüncü yüzyılda verir.

C)    Osmanlı egemenliğinin başlamasıyla Oğuzca, Anadolu ve Azeri lehçelerine ayrılır.

D)    İlk İslamî ürünler Azeri lehçesiyle verilir.

E)    Anadolu Türkçesi Halk, Divan edebiyatı olmak üzere iki koldan oluşumunu sürdürür.

 2.     Aşağıdakilerden hangisinde "Kutadgu Bilig'de değinilmemiştir?

A)    Din - felsefe - edebiyat

B)    Eğitim - öğretim - bilim

C)    Devlet - siyaset - yasa - töre

D)    Erdemlilik - görgü kuralları

E)    Arapça'nın yetersizliği - Türkçe'nin zenginliği

 3.     "1069 - 1970'te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Eski Doğu ve Hint eserlerini bu kitap 'alegorik' olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süs­lenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer."

           Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A)    Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B)    Atabet'ül Hakayık - Edip Ahmet

C)    Divan ü Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut

D)    Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

E)      Muhakemetü'l Lügateyn - Ali Şir Nevaî

 4.     "Türk dili'nin Arap dilinden geri kalmadığı belli ol­sun diye kullanılmakta olan sözcüklerle bırakılmış olan sözcükleri bu kitapta birlikte yazmak ara sıra içime doğar dururdu..."

           Bu sözleri söyleyen yazar ve eseri aşağıdaki­lerden hangisi olabilir?

A)    Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B)    Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

C)    Divan ü Lügat't Türk - Kaşgarlı Mahmut

D)    Divan - ı Hikmet Ahmet Yesevi

E)    Bakırgan Kitabı - Süleyman Ata

5."Kutadgu Bilig'den sonra Kaşgar diliyle yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüz­yılda verilen bu eser, kişinin İslam inançları çerçe­vesinde, terbiyesini, eğitim - öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır."

           Bu parçada sözü edileneser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A)    Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B)    Risaletü'n Nushiyye - Yunus Emre

C)    Divan ü Lügat'i Türk - Kaşgarlı Mahmut

D)    Atabetü'l Hakayık - edip Ahmet

E)    Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

6.        'Divan ü Lügatit Türk' için yapılan aşağıdaki açık­lamalardan hangisi doğru değildir?

A)    Tarih, coğrafya, dilbilim, edebiyatı ilgilendirdiği

B)    300'e yakın atasözü, 240 kadar şiir örneği bu­lundurduğu

C)    Oldukça güzel beyit, dörtlük, hikmet, seci ör­nekleri verdiği

D)    Türk dilinin yapısı, dilbilgisi kuralları, Türklerin yaşamı konularında ilk önemli kaynak olduğu

E)    İslami inancı yaymaya çalıştığı

 7.       Edip Ahmet atım edep, pend sözüm

           Sözüm bunda kalur barur bu özüm

           Kalür küz, keçer yaz, baru; bu ömür

           Tüketür ömürni bu yazım küzüm

           Edip Ahmet sözüm öğüttür

           Özüm göçer, sözüm kalır

           Yaz geçer, güz gelir, ömür biter

           Yazım, güzüm ömrüm tüketir

           Bu dörtlükten aşağıdakilerden hangisi çıkarı­lamaz?

A)    Yoğun, derinlik, çoşkun olduğu

B)    Arapça, Farsça sözcükler kullanılmaya baş­landığı

C)    İlk İslâm ürünlerden olduğu

D)    Mani biçimi uyaklandığı

E)      Yarım uyak kullanıldığı

 8."Yesevi tarikatındaki dervişlerin şiirlerini toplayan eserlerdir. Hikmeti söyleyenler, adlarını belirtme­dik­leri için eser anonimdir. Hikmetler dinsel, ulusal ni­teliklidir. Bu şiirler coşkusuz, kuru şiirlerdir."

           Yukarıda sözü edilen eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Atabetü'l Hakayık             B)  Kutadgu Bilig

C)    Divan - ı Hikmet                 D)  Şecere - i Ensab

E)    Yunus Divanı

9.    'Divan ü Lügat'ıt Türk' için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)    Bir dilbilgisi kitabı olduğu

B)    Türk lehçeleriyle ilgilenmediği

C)    Zengin bir edebiyat antolojisi olduğu

D)    Ulusal bilinçle yazıldığı

E)    Birçok bilim dalını ilgilendiren bilgiler bulun­durduğu

 10.   'Atabetü'l Hakayık'ı anlatan aşağıdaki özellikler­den hangisi doğru değildir?

A)    Girişi 'kaside' biçiminde uyaklanmıştır.

B)    Asıl konunun anlatıldığı bölümler 'mani' biçi­minde uyaklanmıştır.

C)    Ölçü, heceyi andıran aruzun özel bir kalıbıdır.

D)    Beyit nazım birimiyle yazılmıştır.

E)    Sanatsal yönden sıradan bir eserdir.

11.      Aşağıdakilerden hangisi 'Kutadgu Bilig'in bir özelliği değildir?

A)    Dört kişi arasında geçen 'diyaloglu' bir sahne oyununa benzer.

B)    Hükümdar, vezir, vezirin oğlu ve zahit (sofu) dört temsilciden başka ikinci dereceden insan­lara da rastlanılır.

C)    Hükümdarı övmek amacıyla yazılmıştır.

D)    Dört kişilik konuşturularak ideal insan ve dev­letin nasıl olması gerektiği vurgulanır.

E)            Yöneten, yönetilenlerin görevleri belirtilir.

12.      Aşağıdakilerden hangisi doğal destan'ın olu­şum özelliklerinden biri değildir?

A)    Toplumu derinden etkileyen bir olayın olması

B)    Bu olayın toplumun katkılarıyla çeşitlenip, bo­yutlanması

C)    Dilce yoğunlaşması, neşelenmesi; olaylarda birlikteliğin sağlanması

D)    Usta bir 'derleyici' tarafından derlenerek yazıya geçirilmesi

E)    Derleyenin olayları kişisel yeteneklerini kulla­narak düzenlemesi, gerekirse yeniden oluş­turması

13.      "Yuğ töreninde söylenen ağıtlardır. Ölenin ardın­dan, onun ölümünden duyulan acıları anlatmak iiçn söylenir; çoğunlukla ölenin kahramanlıklarını, er­demlerini anlatan bu şiirde ölçü, hece ölçüsü; na­zım birimi dörtlüktür."

           Yukarıda sözü edilen nazım türü aşağıdakiler­den hangisidir?

A)    Koşuk                                         B)  Sav

C)    Destan                    D)  Sagu

E)    Nefes

14.    'Sözlü edebiyat' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    'Ozan, oyun, kam, baksı, şaman' adı verilen kişilerce 'kopuz' denilen çalgı eşliğinde söy­lendiği

B)    Bu dönem ürünlerinin koşuk, sagu, sab, des­tanlar olduğu

C)    Av törenlerinde (sığır), genel eğlencelerde (şölen), yas törenlerinde (yuğ) üretildiği

D)    Yazının kullanılmadığı dönemlerden süregel­diği

E)    Bu verilerin yazarının kişiselliğini yansıttığını

15.Alp Er Tunga öldü mi        Alp Er Tunga öldü mi                  

           Isız ajun kaldı mu            Kötü dünya kaldı mı

           Özlek öcin aldı mı           Felek öcünü aldı mı

           Emdi yürek yırtılır            Şimdi yürek yırtılır

           Yukarıdaki dörtlükten, aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)    Türünün sagu olduğu

B)    Hece ölçüsüyle söylendiği

C)    Sözlü ürünler dönemi özelliklerini yansıttığı

D)    Arapça, Farsça sözcüklere rastlanıldığı

E)    Uyak, rediften yararlanıldığı

16.  Aşağıdakilerden hangisi 'doğal destan'ın özellik­lerinden biri değildir?

A)    Olaylar toplumsaldır.

B)    Manzum, oylumlu eserlerdir.

C)    Yer, zaman, olay bütünselliği içinde öykülenir­ler.

D)    Kişiler, çoğunlukla gerçek kişilerdir.

E)        Destan zamanı, masal zamanı gibi belirsizdir.

17.      "Sevgi, doğa, yiğitlik gibi konuların işlendiği şiirler­dir. Törenlerde kopuz eşliğinde söylenir. Dörtlük­lerden oluşur. Hece ölçüsünün kullanıldığı bu şiir­ler, koşmayı andırır."

           Yukarıda sözü edilen şiir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Sagu                                           B)  Koşuk

C)    Sab                                              D)  Destan

E)    Deme   

18.      "Göktürk yazıtları" için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Bu yazıtlar edebiyat kadar tarih, sosyoloji, et­nografya için de önemlidir.

B)    Göktürk yazıtları, ilk yazılı ürünler olarak de­ğer­lendirilir.

C)    Yazıtlarda 'söylev' özellikleri daha belirgindir.

D)    Uygur lehçesinin, tüm incelikleri görülür yazıt­larda.

E)    Türklerin o günkü yaşamını yaratan canlı bel­gelerdir.

19-Türklerin kullandıkları alfabelerle ilgili aşağı­daki açıklamalardan hangisi doğru değildir?

A)    Göktürk alfabesi, ilk ulusal alfabedir.

B)    Sağdan sola, yukarıdan aşağıya yazılır.

C)    Yerini sonradan Arap alfabesine bırakır.

D)    Otuz sekiz harfli Göktürk alfabesi oldukça kullanışlıdır.

E)    Hayvanlara vurulan damgalardan esinlenerek oluşturulduğu sanılmaktadır.

20.  Oluşumunu halen sürdürmekte olan destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Oğuz Kaan                              B) Kalevala

C)    Manas                                      D) Çılgın Orlanda

E)    Ramayana

 21.     'Türk destanları, konuları' eşleştirilmesi, aşağı­dakilerin hangisinde doğru değildir?

A)    Alp er Tunga: Alp Er Tunga'nın halkıyla Çin'e göçü

B)    Oğuz Kağan: Hun hükümdarı Mete Han'ın ya­şamı

C)    Şu: Makedonya kralı İskender'le Şu'nun sa­vaş­ları

D)    Bozkurt: Türklerin dişi bir kurttan türeyişi

E)    Ergenekon: Ergenekon'da çoğalan Türklerin dağı eritip çıkmaları

 22.     'Göç' destanı için aşağıdakilerden hangisi söy­lenemez?

A)    Uygur destanı olduğu

B)    Kansu eyaletinde, Doğu Türkeli'ne yapılan göçü anlattığı

C)    Beş Balığ kentinin kurulmasına değinildiği

D)    Türklerin toprağa verdikleri önemi vurguladığı

E)    Uygur - İran savaşlarını konu edindiği

 23.   Aşağıdaki yapma destan'lardan hangisi bir başka ozanındır?

A)    Köroğlu destanı

B)    Üç Şehitler Destanı

C)    Yedi Mehmetler Destanı

D)    Çakırın  Destanı

E)    İnönüler

 24.   Türklerin baştan beri kullandıkları, alfabeler, tarih sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde veril­miştir?

A)    Göktürk - Uygur - Arap - Latin

B)    Uygur - Göktürk - Arap - Latin

C)    Uygur - Arap - Göktürk - Latin

D)    Göktürk - Arap - Uygur - Latin

E)    Göktürk - Uygur - Latin – Ara

25.  Aşağıdaki dizilerden hangisi, yalnızca 'yapma' destanları kapsamaktadır?

A)    Gılgamış - Şehname - İlyada - Kaybolmuş Cennet

B)    Odise - Kalevala - Kurtarılımış Kudüs - Niebe­lungen

C)    Mahabharata - Göç - Çılgın Orlando - Şu

D)    Çılgın Orlando - Kurtarılmış Kudüs - Henriade - Kaybolmuş Cennet

E)    Şehname - Şu - Hendiade - Göç

         26-Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru de­ğildir?

A)    Fuzuli - Şikayetname

B)    Nabi - Hayriyye

C)    Nefi - Siham - ı Kaza

D)    Baki - Hüsn - i Aşk

E)    Alişir Nevai - Hamse

27.           Divan şairlerini ilgilendiren aşağıdaki açıklama­lardan hangisi doğru değildir?

A)    Şeyh Galip, yoğun hayalleri, canlı betimleme­leri, karmaşık diliyle Divan şiirini son çizgisine ulaştırır.

B)    Nedim'in tasavvufun etkisinde yazdığı şiirler, dinsel yönlendirmeye yöneliktir.

C)    Bakı kullandığı mecaz ve mazmunlarla geliş­miş bir zevki, ince bir beğeniyi simgeler.

D)    Nabi 'hakimane' denilen felsefe ve düşünceye dayalı öğretici şiir çığırını açar.

E)    Övgü ve yergide uçlarda olan Nefi, özellikle kaside alanında başarılıdır.

28.    "Belli uğraşlar veren kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı eserler; konularına göre çeşitlenirler. Şair, evliya yaşamlarını anlatanlar gibi. Türk ede­biyatında bu türün ilki Ali Şîr Nevai'nin Mecalisü'n Ne­fais'idir."

           Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden han­gisidir?

A)    Tezkire                                      B)  Münşeat

C)    Tarih                                           D)  Seferatname

E)    Divan

29.           Aşağıdakilerden hangisi 'kaside'nin bir özelliği değildir?

A)    Beyit birimiyle yazılır; uyaklanışı gazeldeki gi­bidir.

B)    Beyit sayısı 33 - 99 arası olup, aruzun her ka­lıbıyla yazılır.

C)    Kasidelerin övgü bölümlerine 'tegazzül' denir.

D)    Tanrı'ya yakaranlar 'münacat', Tanrı birliğini anlatanlar 'tevhid' adını alır.

E)    Çoğu övgü amacıyla yazılır; özel bir plana uyarlar.

30.           "XV. yüzyılda yaşamıştır. Tek eseri 'Vesiletü'n Ne­cat'tir. Mesnevi biçimnde aruz ölçüsüyle yazılmış­tır. Tanrı'ya yakarış (münâcât), peygamberin do­ğumu (viladet), peygamber oluşu (risalet), göğe yükselişi (miraç), ölümü (rıhlet) ve dua bölümlerin­den oluşan bu eseriyle büyük ün yapmıştır."

           Yukarıda sözü edilen yazar ve eseri aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)    Fuzuli - Şikayetname

B)    Şeyh Galip - Hüsn ü Aşk

C)    Nabi - Hayriye

D)    Süleyman Çelebi - Mevlid

E)    Nef'i - Siham - ı Kaza

31.    Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatını etki­leyen kaynaklardan biri değildir?

A)    Kuran                                          B)  Hadisler

C)    Türk destanları                          D)  Ayetler

E)    Şeyhname motifleri

  32.  Aşağıdakilerden hangisi Divan sürecine özgü eserlerden biridir?

A)    Cezmi                      B)  Divanü Lügat'it Türk

C)    Dede Korkut           D)  Köroğlu Destanı

E)    Şikayetname

 33.   "Bilimsel anlayış, yansızlıkla yazılanları oldukça azdır. Çoğunlukla 'süslü nesir'le yazılırlar. Vaka­nüvisler olayları olduğu gibi değil, olmasını istedik­leri gibi verirler. Bilimsel olmamalarına karşın ger­çeği oldukları gibi yansıtmaya çalışanları da var­dır."

           Yukarıda sözü edilen Divan edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Tezkire                    B)  Münşeat

C)    Seferatname                               D)  Divan

E)    Tarih

34.    Aşağıdakilerden hangisi 'Divan şairleri'nin pek önemsemedikleri konulardan biridir?

A)    Aşk, ayrılık acısı

B)    Sevgilinin vefasızlığı

C)    Yönetenlerin baskısı

D)    Dünyanın geçiciliği

E)    Ölüm endişesi

  35.   "Şiire egemendir; ölçü ve uyağı gerektiği gibi kul­lanır. Yeni tamlama ve deyimlerden oluşmuş zen­gin sözlüğü renkli, süslü, abartılı anlatımıyla ken­dine özgü bir yol oluşturmuştur. Övgüde, yergide sınır tanımaz. Türkçe, Farsça divanlarından başka yergilerinin toplandığı 'Siham - i Kaza' adlı bir eseri vardır."

           Yukarıda sözü edilen Divan şairi, aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)    Fuzuli                      B)  Nefi                      C)  Nabi

D)    Necati                     E)  Baki

  36.   "Elçi, elçilik görevlerinin gördükleri, izlenimlerini, bulundukları ülkeyle ilgili görüşlerini yazdıkları eser­lerdir. Bu tür eserlere XVIII. yüzyıldan sonra rastlanılır. Bunlardan Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi'­nin, Ahmet Rasim'in, Mustafa Sami'nin verdikleri oldukça önemlidir."

           Yukarıda sözü edilen düzyazı türü aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)    Münşeat                                      B) Tezkire

C)    Seferatname                               D)  Tarih

E)    Seyahatname

 37.   Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatına özgü bir terim değildir?

A)    Mazmun                                                           B)  Mecaz

C)    Seci                                             D)  Teşbih

E)    Ayak

 38.    Divan edebiyatı konusunda verilmiş, aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir?

A)    Türklerin, İslamiyet'i benimsedikten sonra Arapça ve Farsça'nın etkisiyle oluşturdukları, belli biçim ve özü olan, belli ilkelere bağlı edebiyattır.

B)    Uyağın koşullara bağlanması, Divan şairlerinin yaratıcılığını arttırmıştır.

C)    Nazım birimi beyittir. Şair, ne söyleyecekse iki dizeden oluşmuş 'beyit'te söylemek zorunda­dır.

D)    Nedim ve kimi şairlerin birer türküsü dışında ölçü 'aruz' ölçüsüdür.

E)    Uyak kurallara bağlıdır: Tam ve zengindir; hem kulak  hem göz içindir.

 39.    Aşağıdakilerden hangisi 'koşma'nın özellikle­rinden biri değildir?

A)    Dörtlük sayısı genellikle 3 – 5 arasıdır.

B)    Halk edebiyatının en az kullanılan nazım biçi­midir.

C)    On birli hece ölçüsüyle söylenir.

D)    Hem bir nazım biçimi, hem bir ezginin adı olup Divandaki gazeli andırır.

E)    Konusuna göre koçaklama, güzelleme, ağıt, taşlama adlarıyla adlandırılır.

 40.     'Tasavvuf edebiyatı'yla ilgili aşağıdaki eşleştir­melerden hangisi doğru değildir?

A)    Tek varlık (Vahdet - i vücut): varlığın tekliği, birliği

B)    Tecelli (yansıma): Tanrı'nın her şeyde görün­mesi

C)    Aşk: insan ruhunun Tanrı'ya ulaşması, Tanrı­'da eriyip yok olması

D)    Enel Hak: evrenin yaratılış kuramı

E)    Ayan - ı sabite (değişmez görüntüler): her şe­yin Tanrı bilgisiyle olması, hiçbir şeyin değiş­memesi

 41.    Aşağıdakilerden hangisi tasavvufla ilgilenme­miştir?

A)    Kaygusuz Abdal                  B)  Pir Sultan Abdal

C)    Yunus Emre                         D)  Dadaloğlu

E)    Mevlana

 42.   "Dinsel halk şiirinde Allah’ı öven ya da din, ahlâk konularında söylenen şiirlerdir. Tasavvufa özgü gi­zemleri, Tanrısal sevgiyi işler. Koşma biçiminde, hecenin 7, 8, 11'li kalıplarıyla yazılır. Tekke tören­lerinde söylenir. Hiçbir tarikatın özelliklerini yansıt­maz."

           Bu şiir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)    İlahi                                             B)  Nefes

C)    Şathiye                   D)  Deme

E)    Devriyye

 43.   "Bektaşilerin söylediği ilahilerdir. İlahiden farkı Bek­taşi ulularını övmesi, tarikat ilkelerini yansıt­ması, bu inancın savunucusu olmalıdır."

           Yukarıdaki sözü edilen bu şiir türü, aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)    İlahi                                             B)  Deme

C)    Devriyye                                     D)  Nefes

E)    Şathiyye

44.           Tasavvufta 'aşk' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Kişi dünyaya aşkla bağlanmalı, bütün nimet­lerden yararlanmalıdır.

B)    Geçici aşk, dünya güzelliklerine; gerçek aşk, Tanrı'ya duyulan aşktır.

C)    Tasavvufta aşk, Tanrı'ya ulaşma, Tanrı'da eri­yip yok olmalıdır.

D)    Aşk Tanrı'nın gizi (sır), insanlara bağışıdır.

E)      Evrenin yaratılmasına neden, Tanrı'nın ken­dine duyduğu aşktır; bu nedenle önemlidir.

45.'Anonim Halk edebiyatı' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Halk kültür ve edebiyat yaratımının tümünü kapsar.

B)    Folklorun tam karşılığıdır.

C)    Sanatçısı bilinmez, bilinse de zamanla adı si­linir.

D)    Bu edebiyat verileri belli süreçlerin özelliklerini taşır.

E)    Tanrı nedir, evren nasıl oluşmuştur? sorularına yanıt vermeye çalışır

46.  "Kendine özgü bir ezgiyle söylenen, bağlamalı (kavuştaklı) nazım biçimidir. Halkın çokça benim­sediği bu tür ezgi konu ve yapısına göre ayrımlanır. Ezgilerine göre oyun havaları uzun havalar biçi­minde kümelendirilebilir."

           Yukarıda sözü edilen 'Halk edebiyatı nazım türü' aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Türkü                       B)  Semai

C)    Koşma                    D)  Varsağı

E)    Mani

 47.  "Yapısal yönden koşmayla birdir; koşmadan ko­nusu, dörtlük sayısı, anlatım ve ezgisiyle ayrılır. Dörtlük sayısı sınırlı değildir. Konusu yiğitlik her­kesçe bilinen bir olay, hastalık, savaş, deprem, eşkiya serüvenleri; kişisel, toplumsal... gülünçlük­lerdir."

  Yukarıda sözü edilen 'Halk edebiyatı şiir türü' aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Semai                      B)  Varsağı

C)    Koşma                    D)  Türkü

E)    Destan

48.      "Koşma biçiminde, sekizli hece ölçüsüyle söylenir. Genellikle 3 - 5 dörtlükten oluşur. Koşmadan ez­gisi, ölçüsüyle ayrılır. Özel bir ezgiyle söylenir. Sevgi, ayrılık, doğa konularını işler."

           Yukarıda sözü edilen 'Halk  edebiyatı şiir türü' aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Nefes                       B)  Türkü

C)    Semai                      D)  Varsağı

E)    Mani

49.      Aşağıdakilerden hangisi 'Anonim Halk edebiyatı' ürünlerinden biri değildir?

A)    Mani                                            B)  Türkü

C)    Ninni                                           D)  Koşma

E)    Bilmece

 50.    Bakkal mısın terazuyu n'eylersin

           İşin gücün yoktur gönül eğlersin

           Kulun günahını tartıp n'eylersin

           Geçiver suçundan bundan sana ne

           Bu dörtlükten aşağıdakilerden hangisi çıkarı­lamaz?

A)    Anonim olduğu        B)Ölçüsü

C)    Uyak düzeni          D)  Şathiye olduğu

E)    Dil özellikleri

 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRT   

                     HÜLYA KONU

Kaynak: sorubak.com

Continue reading ...

9.Sınıf Edebiyat Yazılısı

9.Sınıf Edebiyat 1.Yazılısı

S. 1. Başımı, bağrımı dövsün dalgalar
Tuzlar tahtalarımı kemirsin istiyorum
Çek beni fırtına, çek beni deniz.

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yoktur ?

A) Yengece:”Niçin yan yan gidersin. ”demişler “Serde kabadayılık var,demiş.
B) Ağaca balta vurmuşlar “Sapı bedenimden. ”Demiş
C) İyiliğe: ”Nereye gidiyorsun?” demişler “Kötüye”demiş
D) Katıra:“Baban kim?” demişler. “Dayım at “ demiş.
E) Tembele:“Kapını ört. “demişler, “Yel eser,örter. ” demiş.

S. 2. Her zaman tam karanlık değil gece
Kendimde denemişim ben.
Kulak ver,dinle…
Her acının sonunda bir pencere vardır,
Aydınlık bir pencere.

Şiirde anlatılmak istenen düşünceyi aşağıdaki atasözlerinden hangisi karşılar?

A) Kara haber tez duyulur.
B) Sabır acıdır,meyvesi tatlıdır.
C) Kara gün kararıp kalmaz.
D) Sakla samanı gelir zamanı
E) Bin kaygı bir borç ödemez.

S. 3. (I) Koşma, dörtlüklerle kurulan bir nazım şeklidir.
(II) Divan edebiyatında gazel neyse, Halk edebiyatında koşma da odur.
(III) Koşmalarda doğa, aşk, ölüm özlem, yiğitlik gibi çok çeşitli konular işlenebilir.
(IV)Koşmanın ilk dörtlüğü gazel gibi kafiyelenir
(V) 11’li hece ölçüsüyle kullanılır. .

Bu parçanın hangi cümlesinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I      B) II      C) III      D) IV      E) V

S. 4. Yoruma göre değişir şiir
Soldan sağa, sağdan sola
Bin türlü okunur
Ve büyülü bir kumaş gibi
Her okunuşunda yeniden dokunur.

Yukarıdaki dizelerde şiire özgü hangi nitelik vurgulanmıştır?

A) Biçimce güzellik 
B) Anlam zenginliği
C) Sanatlı söyleyiş 
D) Anlamca kapalılık
E) Duygu yoğunluğu

S. 5. Batıda ve bizde ilk hikaye örnekleri hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Diyet – Semaver
B) Don Kişot – Letaif-i Rivaye
C) Decameron – Küçük Şeyler
D) Decameron – Letaif -İ Rivayet
E) Letaif -i Rivayet – Küçük Şeyler.

S. 6. Aşağıdakilerden hangisi nazmı nesirden ayıran bir özelliktir?

A) Metinde işlenen duygu veya düşünceler.
B) Deyimler ve mecazların kullanımı.
C) Ölçü, kafiye gibi ahenk unsurları.
D) Üslup, dil ve anlatım özellikleri.
E) Etkileme gücü

 

S. 7. Yıllardır ki bir kılıcım kapalı kında,
Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi
Muzdaribim, duvarın dış tarafında
Şefkatine inanacağım biri yok gibi

Bu dörtlüğün şairi aşağıdakilerden hangisi ile nitelendirilemez?

A) Karamsar 
B) Umutlu 
C) Yalnız 
D) Mutsuz
E) Güvensiz

S. 8. İpekler tel tel bir araya geldiler dokunmak üzere
Lâle nerdeyse menekşeye, gül suya dokunmak üzere

Bu mısraların ahenk unsurları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hece ölçüsünden yararlanılmıştır
B) Cinaslı uyaktan yararlanılmıştır.
C) “L “ sesiyle aliterasyon sağlanmıştır
D) Rediflerden yararlanılmıştır.
E) “ e “ sesiyle asonans yapılmıştır

S. 9. Aşağıdaki dizelerin hangisi “ölüm”den bahsetmektedir ?

A) Böyle çöküp giderler ayrılanlar eşinden
B) Kimsesiz gecelerim bu kesik sesle doldu
C) Artık atan kalbim de bir ayak sesi oldu.
D) Yavaşça dalacağım, o kalkılmaz uykuya
E) Bu sesler dokunuyor en ağrıyan yerime.

S. 10. Ne zaman şiirlerini okumaya dalsam güç kazanırım. O dizeler güven verir,direnme,dayanma,yarınlara bağlanma duygusu uyandırır. Zaman zaman tartışılır, “O büyük bir şair midir?”diye. Kimileri şiirleriyle uyandırdığı bilinçlenme aydınlığına; kimileri ise her türlü zulme, haksızlığa başkaldıran kişiliğine hayran olduğu için onu büyük görür.

Anlatılan şairle ilgili olarak hangisi söylenemez?

A) Duyarlı bir yaradılışa sahiptir.
B) Yol gösterici bir şairdir.
C) Şiirleriyle okuyucuya güven verir.
D) Çalışma isteğini yitirmiş biridir.
E) Toplumsal sorunlarla ilgilidir.

S. 11. Aşağıdaki dörtlükle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Ok atılır kalasından
Hak saklasın belasından
Köroğlu’nun narasından
Her yan gümbür gümbürlenir.

A) Kahramanlık ve yiğitlik konusu işlenmiştir.
B) Mahlas kullanılmıştır
C) Ait olduğu şiirin ilk dörtlüğüdür.
D) Hem kafiye hem de redif kullanılmıştır
E) düz kafiye kullanılmıştır

S. 12. Türk destanlarında kullanılan milli ve bedii unsurlar hakkında kısaca bilgi veriniz.

S. 13. Harnâme’deki temel çatışmayı ve temayı bulunuz. Harname’nin yazılış amacı ve temel ifade biçiminden yola çıkarak mesnevi türünün şiirle ortak ve şiirden farklı yönlerini bularak yazınız.

S. 14. Aşağıya destan isimleri ve ait oldukları millet isimleri karışık olarak verilmiştir. Destan-millet eşleştirmesini yapınız.

-Gılgamış,Türeyiş,Kalavela,Ergenekon,Nibelungen
-Alman, Sümer, Uygur, Fin,Göktürk

S. 15. “Râviyân-ı ahbâr ve nâkilân-ı âsâr şöyle hikayet ederler ki”, “Vasfi hali yazıp defter etmeğe gelmez ya ,ille adaleti,ille adaleti dillere destanmış”, “Ama Aslı’nın yüreğine yine bir su serpilmedi”, “Allah böyle delilerin eksikliğini vermesin,o günden sonra Kerem’in elinden tuttu. . . ” “Doğrusu böyledir bu hikâyet;gayrısı ya dizmedir ya bozmadır nihayet…Şu haşiye de bizim rahmetli hikayeci Ali Dayı’dan rivayet. ”

Yukarıdaki ifadeler Kerem ile Aslı hikayesinden alınmıştır.

A) İfadelerden yola çıkarak metinde anlatıcının rolünü ve bakış açısını belirleyiniz.
B) Yukarıdaki ifadeler ve manzum parçalar metnin oluştuğu sosyal çevre ile gelenek hakkında hangi sonuçlara çıkabiliriz.

S. 16. Aşağıdaki iki dörtlüğü aşk temasının işlenişi yönünden kıyaslayınız ve açıklayınız. (10 puan)

Gözüm seni görmek için
Elim sana ermek için
Bugün canım yolda kodum
Yarın seni bulmak için
Yunus Emre
Sallanı sallanı gelmiş pınara
Kadir Mevlam işimizi onara
Gün doğmadan şavkın düşmüş pınara
Gün üstüne bir gün daha
Karacaoğlan

...Yanıtlar…
1) E 2) C 3) D 4) B 5) D 6) C	7) B 8) D 9) D 10) D11) C

Yanıt: 12) İslam öncesi Türk destanlarında; kurt, kadın, ak saçlı ihtiyar, ışık, ağaç, at, madenler, su gibi sembolleşmiş unsurlar sıkça kullanılmaktadır. Kurt, fiziki ve yaşayış özellikleriyle Türk’e benzetilmiş; kadın erkeğin en büyük yardımcısı olma, çeşitli hakları ve aileyi temsilen önemsenmiş; ak saçlı ihtiyar,büyüklere saygının ve geleneklere bağlılığın sembolü olmuş; ışık yada nur duanın ve mucizenin sembolü; ağaç, beşikten mezara kadar muhtaç olduğumuz bir nesnedir. Su, bütün medeniyetlerde olduğu gibi bizde de kutsaldır.
Yanıt: 14) Gılgamış, Türeyiş ,Kalavela, Ergenekon, Nibelungen Sümer, Uygur, Fin , Göktürk Alman

Yanıt: 15) Yunus’un şiirinde manevi aşk;Karacaoğlan’ın şiirinde ise maddi aşk vardır. Yunus’ta fedakarlık açıkça kendini belli etmekte oysa Karacaoğlan’da sevgiliyle münasebeti kendini açıkça belli etmektedir.  Yunus her şeyiyle ona ulaşma çabasını,Karacaoğlan ise sevgilinin güzelliğini anlatmaktadır.S. 1. Başımı, bağrımı dövsün dalgalar

Tuzlar tahtalarımı kemirsin istiyorum
Çek beni fırtına, çek beni deniz.

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yoktur ?

A) Yengece:”Niçin yan yan gidersin. ”demişler “Serde kabadayılık var,demiş.
B) Ağaca balta vurmuşlar “Sapı bedenimden. ”Demiş
C) İyiliğe: ”Nereye gidiyorsun?” demişler “Kötüye”demiş
D) Katıra:“Baban kim?” demişler. “Dayım at “ demiş.
E) Tembele:“Kapını ört. “demişler, “Yel eser,örter. ” demiş.

S. 2. Her zaman tam karanlık değil gece
Kendimde denemişim ben.
Kulak ver,dinle…
Her acının sonunda bir pencere vardır,
Aydınlık bir pencere.

Şiirde anlatılmak istenen düşünceyi aşağıdaki atasözlerinden hangisi karşılar?

A) Kara haber tez duyulur.
B) Sabır acıdır,meyvesi tatlıdır.
C) Kara gün kararıp kalmaz.
D) Sakla samanı gelir zamanı
E) Bin kaygı bir borç ödemez.

S. 3. (I) Koşma, dörtlüklerle kurulan bir nazım şeklidir.
(II) Divan edebiyatında gazel neyse, Halk edebiyatında koşma da odur.
(III) Koşmalarda doğa, aşk, ölüm özlem, yiğitlik gibi çok çeşitli konular işlenebilir.
(IV)Koşmanın ilk dörtlüğü gazel gibi kafiyelenir
(V) 11’li hece ölçüsüyle kullanılır. .

Bu parçanın hangi cümlesinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I      B) II      C) III      D) IV      E) V

S. 4. Yoruma göre değişir şiir
Soldan sağa, sağdan sola
Bin türlü okunur
Ve büyülü bir kumaş gibi
Her okunuşunda yeniden dokunur.

Yukarıdaki dizelerde şiire özgü hangi nitelik vurgulanmıştır?

A) Biçimce güzellik 
B) Anlam zenginliği
C) Sanatlı söyleyiş 
D) Anlamca kapalılık
E) Duygu yoğunluğu

S. 5. Batıda ve bizde ilk hikaye örnekleri hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Diyet – Semaver
B) Don Kişot – Letaif-i Rivaye
C) Decameron – Küçük Şeyler
D) Decameron – Letaif -İ Rivayet
E) Letaif -i Rivayet – Küçük Şeyler.

S. 6. Aşağıdakilerden hangisi nazmı nesirden ayıran bir özelliktir?

A) Metinde işlenen duygu veya düşünceler.
B) Deyimler ve mecazların kullanımı.
C) Ölçü, kafiye gibi ahenk unsurları.
D) Üslup, dil ve anlatım özellikleri.
E) Etkileme gücü

 

S. 7. Yıllardır ki bir kılıcım kapalı kında,
Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi
Muzdaribim, duvarın dış tarafında
Şefkatine inanacağım biri yok gibi

Bu dörtlüğün şairi aşağıdakilerden hangisi ile nitelendirilemez?

A) Karamsar 
B) Umutlu 
C) Yalnız 
D) Mutsuz
E) Güvensiz

S. 8. İpekler tel tel bir araya geldiler dokunmak üzere
Lâle nerdeyse menekşeye, gül suya dokunmak üzere

Bu mısraların ahenk unsurları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hece ölçüsünden yararlanılmıştır
B) Cinaslı uyaktan yararlanılmıştır.
C) “L “ sesiyle aliterasyon sağlanmıştır
D) Rediflerden yararlanılmıştır.
E) “ e “ sesiyle asonans yapılmıştır

S. 9. Aşağıdaki dizelerin hangisi “ölüm”den bahsetmektedir ?

A) Böyle çöküp giderler ayrılanlar eşinden
B) Kimsesiz gecelerim bu kesik sesle doldu
C) Artık atan kalbim de bir ayak sesi oldu.
D) Yavaşça dalacağım, o kalkılmaz uykuya
E) Bu sesler dokunuyor en ağrıyan yerime.

S. 10. Ne zaman şiirlerini okumaya dalsam güç kazanırım. O dizeler güven verir,direnme,dayanma,yarınlara bağlanma duygusu uyandırır. Zaman zaman tartışılır, “O büyük bir şair midir?”diye. Kimileri şiirleriyle uyandırdığı bilinçlenme aydınlığına; kimileri ise her türlü zulme, haksızlığa başkaldıran kişiliğine hayran olduğu için onu büyük görür.

Anlatılan şairle ilgili olarak hangisi söylenemez?

A) Duyarlı bir yaradılışa sahiptir.
B) Yol gösterici bir şairdir.
C) Şiirleriyle okuyucuya güven verir.
D) Çalışma isteğini yitirmiş biridir.
E) Toplumsal sorunlarla ilgilidir.

S. 11. Aşağıdaki dörtlükle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Ok atılır kalasından
Hak saklasın belasından
Köroğlu’nun narasından
Her yan gümbür gümbürlenir.

A) Kahramanlık ve yiğitlik konusu işlenmiştir.
B) Mahlas kullanılmıştır
C) Ait olduğu şiirin ilk dörtlüğüdür.
D) Hem kafiye hem de redif kullanılmıştır
E) düz kafiye kullanılmıştır

S. 12. Türk destanlarında kullanılan milli ve bedii unsurlar hakkında kısaca bilgi veriniz.

S. 13. Harnâme’deki temel çatışmayı ve temayı bulunuz. Harname’nin yazılış amacı ve temel ifade biçiminden yola çıkarak mesnevi türünün şiirle ortak ve şiirden farklı yönlerini bularak yazınız.

S. 14. Aşağıya destan isimleri ve ait oldukları millet isimleri karışık olarak verilmiştir. Destan-millet eşleştirmesini yapınız.

-Gılgamış,Türeyiş,Kalavela,Ergenekon,Nibelungen
-Alman, Sümer, Uygur, Fin,Göktürk

S. 15. “Râviyân-ı ahbâr ve nâkilân-ı âsâr şöyle hikayet ederler ki”, “Vasfi hali yazıp defter etmeğe gelmez ya ,ille adaleti,ille adaleti dillere destanmış”, “Ama Aslı’nın yüreğine yine bir su serpilmedi”, “Allah böyle delilerin eksikliğini vermesin,o günden sonra Kerem’in elinden tuttu. . . ” “Doğrusu böyledir bu hikâyet;gayrısı ya dizmedir ya bozmadır nihayet…Şu haşiye de bizim rahmetli hikayeci Ali Dayı’dan rivayet. ”

Yukarıdaki ifadeler Kerem ile Aslı hikayesinden alınmıştır.

A) İfadelerden yola çıkarak metinde anlatıcının rolünü ve bakış açısını belirleyiniz.
B) Yukarıdaki ifadeler ve manzum parçalar metnin oluştuğu sosyal çevre ile gelenek hakkında hangi sonuçlara çıkabiliriz.

S. 16. Aşağıdaki iki dörtlüğü aşk temasının işlenişi yönünden kıyaslayınız ve açıklayınız. (10 puan)

Gözüm seni görmek için
Elim sana ermek için
Bugün canım yolda kodum
Yarın seni bulmak için
Yunus Emre
Sallanı sallanı gelmiş pınara
Kadir Mevlam işimizi onara
Gün doğmadan şavkın düşmüş pınara
Gün üstüne bir gün daha
Karacaoğlan

...Yanıtlar…
1) E 2) C 3) D 4) B 5) D 6) C	7) B 8) D 9) D 10) D11) C

Yanıt: 12) İslam öncesi Türk destanlarında; kurt, kadın, ak saçlı ihtiyar, ışık, ağaç, at, madenler, su gibi sembolleşmiş unsurlar sıkça kullanılmaktadır. Kurt, fiziki ve yaşayış özellikleriyle Türk’e benzetilmiş; kadın erkeğin en büyük yardımcısı olma, çeşitli hakları ve aileyi temsilen önemsenmiş; ak saçlı ihtiyar,büyüklere saygının ve geleneklere bağlılığın sembolü olmuş; ışık yada nur duanın ve mucizenin sembolü; ağaç, beşikten mezara kadar muhtaç olduğumuz bir nesnedir. Su, bütün medeniyetlerde olduğu gibi bizde de kutsaldır.
Yanıt: 14) Gılgamış, Türeyiş ,Kalavela, Ergenekon, Nibelungen Sümer, Uygur, Fin , Göktürk Alman

Yanıt: 15) Yunus’un şiirinde manevi aşk;Karacaoğlan’ın şiirinde ise maddi aşk vardır. Yunus’ta fedakarlık açıkça kendini belli etmekte oysa Karacaoğlan’da sevgiliyle münasebeti kendini açıkça belli etmektedir.  Yunus her şeyiyle ona ulaşma çabasını,Karacaoğlan ise sevgilinin güzelliğini anlatmaktadır.

KAYNAK: www.bilgicik.com

Continue reading ...